یادداشت؛ چرا سرمربی سابق لورکوزن بهترین گزینه برای جانشینی سیوآنه است؟
بررسی کامل گزینه‌ای که جایی روی میز سران بای‌آرنا ندارد.
اوضاع نابسامان بایر لورکوزن در فصل جاری، شایعات زیادی پیرامون تغییرات احتمالی کادر فنی این باشگاه ایجاد کرده است. جراردو سیوآنه اکنون شغل خود را در خطر می‌بیند و نام‌هایی چون هایکو هرلیش و برونو لابادیا حوالی بای‌آرنا شنیده می‌شود. در این مقاله می‌خواهیم درباره فردی بحث کنیم که هیچ نامی از آن شنیده نمی‌شود و تاکنون گزینه‌ای برای سران لورکوزن نبوده است.
انقلاب فوتبال مدرن در آلمان با سبک پرس شدید چند سالی است که افسار بوندسلیگا را در دست گرفته و مربیان جوان و مدرن این سبک، اکنون بخش عظیمی از تیم‌های برتر آلمان را در اختیار دارند. انقلابی که به نوعی روجر اشمیت در همین لورکوزن پایه‌گذار آن بود. هانس ولف، مرد ۴۱ ساله و سرمربی فعلی تیم ملی زیر ۲۰ سال آلمان یکی از همان مربیان مدرنی است که قطعا نیاز به بحث بیشتری دارد.
ابتدا نگاهی به بیوگرافی و داستان شروع ورزشی او داشته باشیم و سپس پنج مشخصه و مزیت اصلی برای مناسب بودن او به عنوان سرمربی لورکوزن را بررسی خواهیم کرد.
هانس ولف در بوخوم متولد و در دورتموند بزرگ شد. او فوتبال را به عنوان یک مهاجم در تیم‌های سطح پایین و محلی دورتموند آغاز کرد و وقتی دید در آن به جایی نمی‌رسد، با تحصیل و دریافت مدرک مربیگری سطح اول یوفا از دانشگاه روهر بوخوم، به مربیگری روی آورد. او در جولای ۲۰۱۰ سرمربی تیم زیر ۱۹ سال دورتموند شد و تا سال‌های بعد در رده‌های سنی مختلف بروسیا دورتموند موفقیت‌های زیادی کسب کرد. سپس در سال ۲۰۱۶ هدایت اشتوتگارت را برعهده گرفت و بعد از آن روی نیمکت تیم‌هایی چون هامبورگ، خنک، لورکوزن و تیم ملی جوانان آلمان نشست.
حال وقت آن رسیده که با مشخصه‌های اصلی این مربی خوش فکر بیشتر آشنا شویم.
اول: کار با بازیکنان جوان
هانس ولف بخاطر رشد دادن جوانانش معروف شد. استعدادهایی یولیان وایگل، کریستین پولیشیچ و بنجامین پاوارد که اکنون ستاره‌های فوتبال اروپا به حساب می‌آیند، همگی زیر نظر هانس ولف پیشرفت کرده‌اند. مارک، پدر کریستین پولیشیچ، ولف را به خاطر کمک به پسرش برای سازگاری با محیط جدید بسیار ستایش می‌کند. مارک میگوید: «در داستان کریستین نقش هانس ولف از همه مهم‌تر است. او بود که به عنوان یک مربی و یک دوست به کریستین کمک کرد تا به زندگی جدید خود، در داخل و خارج از زمین عادت کند.»
سال‌های حضور ولف در رده‌های جوانان دورتموند سرشار از موفقیت بود، اما شاید ماندگارترین میراث او بروسیا دورتموند کشف بازیکنانی چون پولیشیچ باشد.
دوم: همکاری با بزرگترین مربیان آلمانی
یورگن کلوپ تأثیر زیادی بر شکل گیری هانس ولف داشت. در سال ۲۰۰۹، او در جشنی که کلوپ مهمان آن بود، شرکت کرد. سرمربی وقت دورتموند هانس ولف را می‌شناخت و از او درخواست کرد که به دورتموند بپیوندد و به زودی ولف را در وستفالن ببیند.
ولف در مورد کلوپ میگوید: «او همه چیزم را تغییر داد. ما شش سال با هم کار کردیم و من توانستم تمرینات او را ببینم و بخشی از آن باشم. من همه چیز را دیدم. سخت است که بگویم چقدر این موضوع روی من تأثیر گذاشت، چون فقط موضوع درک نحوه عملکرد تمرین نیست، بلکه درک همه‌چیز مربوط به باشگاه است. او همیشه به من کمک می‌کرد. آن زمان او به عنوان یک مربی جوان اطلاعات بسیار خوبی داشت. این یک تجربه باورنکردنی بود و بخش مهم و بزرگی از زندگی من بود.»
زمانی که توماس توخل در سال ۲۰۱۵ جانشین کلوپ در دورتموند شد، توخل بیش از پیش وولف را هدایت کرد. ولف چیزهایی را از هر دوی آن‌ها یاد گرفت، در حالی که سعی می‌کرد آشکارا از هیچ یک از آن‌ها کپی نکند. این سه نفر هنوز در تماس مستمر هستند. ولف در این مورد میگوید: «من سعی می‌کنم بفهمم آن‌ها چه می‌کنند، سپس همه چیزها را برای سبک یا کارم کنار هم می‌گذارم. ایده‌های زیادی است اما با صدا و زبان خودم. هر دو بخش بزرگی از آن ایده‌ها هستند، اما من سعی می کنم این کار را به روش خودم انجام دهم.»
کلوپ همیشه ولف را مورد ستایش قرار داده است. سرمربی افسانه ای لیورپول میگوید: «من عاشق این پسر هستم. مردی خوشتیپ با عناوین بزرگ. جوان، پر از شوق به زندگی و عاشق و متخصص فوتبال. سبک او تمام و کمال وستفالنی است. فوتبال امروز فقط برای کسانی نیست که بازیکن بزرگی بوده باشند. کسی مثل هانس ولف هر روز هفت صبح با شوق و اراده به تمرینات می آید. اکنون دوره این مربیان جوان است و باید به آن ها اعتماد کرد.»
سوم: رزومه مربیگری
• تیم های محلی - ولف مربیگری را سال ۲۰۰۵ به عنوان مربی-بازیکن در تیم محلی آینتراخت ارگزته آغاز کرد. او از یک سال بعد با همین عنوان در تیم محلی آپلربک دورتموند موفق شد دو بار به لیگ بالاتر صعود کند.
• جوانان دورتموند - ولف سال ۲۰۰۹ به عنوان دستیار مربی تیم دوم بروسیا دورتموند (زیر ۲۳ سال) انتخاب شد و یک سال بعد سرمربی تیم جوانان دورتموند شد. در فوریه ۲۰۱۱ او خود سرمربی تیم دوم بروسیا دورتموند در لیگ منطقه‌ای شد. در فصول ۲۰۱۳/۱۴ و ۲۰۱۴/۱۵ ولف دو بار با تیم زیر ۱۷ سال دورتموند قهرمان بوندسلیگای زیر ۱۷ سال شد. فصل بعد ولف به تیم زیر ۱۹ سال دورتموند رفت و آنجا هم موفق شد به قهرمانی آلمان برسد.
• اشتوتگارت - بعد از موفقیت‌های خوب در دورتموند، در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۶ ولف به عنوان سرمربی اشتوتگارت انتخاب شد. اشتوتگارتی که تازه به بوندسلیگای دو سقوط کرده بود و با یوس لوهوکای اصلا شرایط خوبی نداشت. آن‌ها تا هفته ششم به سختی در نیمه بالای جدول بوندسلیگا دو قرار داشتند و با ورود ولف، در نهایت با ۱۷ برد، ۶ تساوی و ۵ باخت و میانگین ۲.۰۴ امتیاز در هر بازی، قهرمان بوندسلیگای دو شدند و به طور مستقیم به بوندسلیگای یک صعود کردند! ولف بعد از این شاهکار در ۲۴ جولای ۲۰۱۷ قراردادش را با اشتوتگارت تا ژوئن ۲۰۱۹ تمدید کرد. او فصل بعد با اشتوتگارت در بوندسلیگای یک بعد از کسب ۲۰ امتیاز در ۲۰ هفته، سرانجام در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۸ برکنار شد. البته تغییر مربی برای اشتوتگارت کارساز نبود و آن‌ها در پایان فصل دوباره به بوندسلیگای دو سقوط کردند. شاید این موضوع بیانگر کم بودن میزان تقصیر ولف و دیگر مربیان شاغل در اشتوتگارت باشد؛ چرا که این باشگاه هنوز هم برای بقا در لیگ می‌جنگد و شاید این دلیلی است که بگوییم اشتوتگارت مثل شالکه، مشکلی فراتر از مربی دارد. به هر حال برگرداندن این تیم به سطح اول فوتبال آلمان دستاوردی مهم، بزرگ و تاریخی برای هانس ولف محسوب می‌شود.
• هامبورگ - در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۸ هانس ولف با قراردادی تا ژوئن ۲۰۲۰ هدایت هامبورگ دسته دومی که تا هفته دهم با ۱۸ امتیاز در رده پنجم قرار داشت برعهده گرفت و جانشین کریستین تیتز شد. هامبورگِ تازه سقوط کرده اگرچه به دلیل پیروز نشدن در ۸ بازی متوالی در نهایت با ۵۶ امتیاز و اختلاف تنها ۱ امتیاز موفق نشد به پلی‌آف بوندسلیگا برسد و فصل را در جایگاه چهارم به پایان رساند، اما توانست تحت هدایت ولف برای اولین بار از سال ۲۰۰۹ به نیمه‌نهایی جام حذفی آلمان برسد. جایی که در یک بازی نزدیک با نتیجه ۳-۱ مغلوب لایپزیگ شد. به هر حال داستان ولف با دایناسورها همینجا به پایان رسید.
• خنک - بعد از آن ولف به خارج از آلمان رفت. در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۹ ولف در هفته چهاردهم جانشین فلیس مازو در خنک بلژیک شد. خنکی که با مازو تا نیم فصل در میانه جدول لیگ سطح اول فوتبال بلژیک قرار داشت بعد از ورود ولف با ۷ برد، ۲ تساوی و ۵ شکست و میانگین ۱.۶۴ امتیاز در هر بازی در نهایت فصل را در رتبه هفتم به پایان رساند. ۶ تیم اول جدول لیگ بلژیک به پلی‌آف قهرمانی می‌روند و خنک تا هفته ۲۹ یعنی یک هفته مانده به پایان بازی‌ها با تیم میشیلن که در جایگاه ششم بود هم‌امتیاز و حتی هم تفاضل بود و فقط به دلیل بازی رو در رو پایین‌تر بود. خنک حتی هفته آخر با همین تیم بازی داشت و با یک پیروزی می‌توانست به پلی‌آف برسد اما لیگ بلژیک در فاصله یک هفته مانده به پایان رقابت‌ها به دلیل شیوع کرونا متوقف و لغو شد تا جایگاه تیم‌ها ثابت بماند. نکته جالب این بود که ولف در آن فصل تجربه بازی در لیگ قهرمانان اروپا هم پیدا کرد که البته با دو شکست مقابل سالزبورگ و ناپولی همراه شد. ولف فصل بعد با ۵ امتیاز در ۵ هفته اول، سرانجام در اواسط سپتامبر ۲۰۲۰ برکنار شد.
• لورکوزن - ولف در اوایل اکتبر ۲۰۲۰ به عنوان جانشین مانوئل باومی که هدایت شالکه را بر عهده گرفته بود، سرمربی تیم ملی زیر ۱۸ سال آلمان شد. اما در ۲۳ مارس ۲۰۲۱ با دریافت یک پیشنهاد به عنوان سرمربی موقت بایر لورکوزن جانشین پیتر بوش شد. ولف لورکوزن را در جایگاه ششم لیگ تحویل گرفت و در پایان فصل تیم را در همین جایگاه تحویل داد و توانست شیرها را در آن شرایط نابسامان به لیگ اروپا برساند.
• جوانان آلمان - در پایان فصل، ولف طبق برنامه به تیم ملی زیر ۱۸ سال آلمان پیوست و در جولای ۲۰۲۱ با یک سطح ارتقا سرمربی تیم ملی زیر ۲۰ سال آلمان شد و هنوز هم در همین سمت مشغول به فعالیت است.
چهارم: ذهنیت
ولف صرفا یک مربی مدرن معمولی نیست که یک همیشه سبک خاص و پایه را اجرا کند و به آن پایبند باشد. ولف تیمش را روان، عمل‌گرا و نتیجه‌گرا و سازگار با شرایط می‌خواهد. ولف در نوع خود مربی بانبوغ و مدرنی است که می‌تواند نسبت به مسائل واکنش نشان دهد و تیم خود را مطابق با موقعیت و وضعیت حریف مورد نظر تنظیم کند.
ولف که فقط ۴۱ سال سن دارد، قبلاً ثابت کرده است که تحت فشار و انتظارات دوام زیادی دارد. چیزی که هر مربی در لورکوزن به آن نیاز دارد. در زمانی که مربی اشتوتگارت شد، آن‌ها به سختی در نیمه بالای جدول قرار داشتند و با این حال، در پایان فصل، اشتوتگارت به لطف دانش و ذهنیت برتر ولف، به راحتی صدرنشین لیگ شد. جدای از نتیجه، اشتوتگارت تیمی توانمند و با پتانسیل برای رشد و ارتقا داشت، اما قبل از انتصاب ولف، آن‌ها تا حد زیادی عملکرد ضعیفی داشتند و این کاملا دستاورد ولف بود که توانستند به این راحتی به بوندسلیگای یک راه پیدا کنند.
ذهنیت ولف آنجایی خود را نشان می‌دهد که در اولین کنفرانس خبری خود بعد از ورود به اشتوتگارت میگوید: «نتایجی که تاکنون اشتوتگارت گرفته به هیچ عنوان گویای قدرت این تیم نیست!»
پنجم: تاکتیک
معمولا از چینش ۱-۳-۲-۴ به عنوان سبک اصلی و محبوب هانس ولف نام برده می‌شود، اما در این مقاله ما بیشتر روی تاکتیکش در اشتوتگارت بحث می‌کنیم. ولف معمولا در اشتوتگارت با چینش نامتعارف ۱-۲-۲-۵ و با تمرکز روی ساختن تله‌های پرسینگ تیم را به زمین می‌فرستاد. در هنگام مالکیت توپ این سیستم به چینش ۳-۱-۲-۱-۳ تغییر پیدا می‌کند. چیزی که ۱-۲-۲-۵ را از ۲-۳-۵ متمایز می‌کند، آرایش تهاجمی‌تر بازیکنان است. یک بازیکن کمتر جلوی مدافعان خواهد بود و یک بازیکن بیشتر در نواحی پرس از بالای زمین حضور خواهد داشت. ولف انعطاف پذیر است و کمی سیستم را تغییر می‌دهد و همچنین بسته به تیم حریف، گاهی اوقات از سیستم‌های ۲-۴-۴ و ۱-۳-۲-۴ استفاده می‌کرد.
در اشتوتگارتِ ولف اساساً وقتی توپ در میانه میدان قرار داشت، بال‌های کناری به جلو اضافه می‌رفتند. این به خصوص به گردش مداوم توپ در سمت راست کمک می‌کرد و می‌توانست برای خلق یک فرصت کلیدی مورد استفاده قرار بگیرد یا فضای زیادی برای مهاجم سمت چپ ایجاد کند. جالب است که این تغییر موقعیت می‌تواند منجر به فضاسازی در سمت دیگر شود. در اشتوتگارت حرکات سمت چپ توسط حرکات سه بازیکن مرکزی ایجاد می‌شد. این امر کل سیستم را روان و مقابله با آن را سخت می‌کرد. آندریاس بک اجازه حرکات انفجاری رو به جلو را در این سیستم داشت و عملاً به عنوان یک وینگر در حرکات عرضی و مورب بازی می‌کرد. چیزی که ولف می‌تواند در لورکوزن با وجود مهره‌ای چون فریمپونگ هر حریفی را آزار دهد. توانایی جنتنر در حفظ فضا و همچنین حفظ فضای عرضی به آندریاس بک در این جنبه کمک کرد. چیزی که در لورکوزن با مهره‌هایی چون دمیربای، پالاسیوس یا آرانگوئیز قابل اجراست.
ولف در تنظیم چینش تیمش کاملا منعطف است. می‌توان گفت که او تقریباً در هر مسابقه‌ای تغییراتی را انجام می‌دهد که در فقط مختص حریف آن مسابقه است. تمرکز کلی این است که یک ساختار مناسب در زمین شکل بگیرد و حریفان را منفعل سازد. ولف معمولا وسط زمین را می‌بندد. او از یک هافبک توپ‌گیر و تخریبی و یک هافبک تمام عیار استفاده می‌کند. شاید روبرت آندریش در حضور ولف یکی از بهترین بازیکنان اروپا شود. ولف با بستن کمربند میانی سعی می‌کند بازی را در نیمه حریف نگه دارد. او پرسینگ بالایی در دستور کار خود قرار می‌دهد و دوست دارد بازی را به جناحین هدایت کند. او مقابل توپ به صورت منطقه‌ای پرس می‌کند و پرس افراطی به هیچ عنوان در دستور کار این مربی نیست. او تله‌های به خصوصی دارد. مثلا سعی می‌کند در پرس منطقه‌ای، فضایی آزاد از یک بازیکن حریف را در اختیار دید بازیکن حریف صاحب توپ بگذارد تا به او پاس دهد و با این کار جریان بازی را به نفع خود اداره کند. پرس هدفمند از ولف می‌تواند مقابل تیم‌های بزرگ بسیار کارآمد باشد.
در نهایت، هانس ولف مربی بادانش و جوانی است که قطعا جای پیشرفت خواهد داشت. او شاید چیزی از ناگلزمن، ترزیچ، فارکه و دیگر مربیان بوندسلیگا کم نداشته باشد و چه بسا بهتر باشد. قطعا هیچ انتخابی برای لورکوزن بدون ریسک نخواهد بود و ولف هم ریسک بسیار بزرگی در این شرایط سخت است. اما شاید یک تغییر در نگرش بتواند نتیجه بهتری به شیرها بدهد. این نظر شخصی است اما من فکر می‌کنم مشکل فعلی لورکوزن در درجه اول مشکل روحی و ذهنیتی است. شاید یک مربی تماما فنی نتواند این گره را باز کند و شاید حتی آن را کورتر کند. شاید حضور شخصی چون هانس ولف که سابقه خوبی در شوک دادن به تیم و تغییر ذهنیت و افزایش روحیه دارد و تجربه کار در لورکوزن را دارد، کارآمدتر از نوابغی تک بعدی و فنی از لیگ‌های دیگر باشد. شاید انتخاب یک شخص آشنا، خودی، جوان و باانگیزه نتیجه بهتری نسبت به انتخاب سیوآنه‌ای دیگر داشته باشد؛ اگرچه ریسک بالاتری هم دارد.